مجموعة الرسائل الأصولیة (کتاب)رساله «جواز اجتماع الامر و النهی»، تالیف سید محمد کاظم یزدی نجفی (۱۲۹۸- ۱۲۱۱ ش)، به زبان عربی می‌باشد. ۱ - انگیزهمسئله جواز اجتماع امر و نهی، یکی از مسائل جامع و مهم علم اصول می‌باشد و از طرفی در آن، نکاتی دقیق و حقایقی فقهی نیز وجود دارد که بر صاحبان فکر و اندیشه پوشیده نیست. وجود این امر و عدم اطلاع گروهی از طالبان علم و دست نیافتن به آن حقایق و دقایق، در مؤلف ایجاد انگیزه نمود تا وی در این مسئله با دقت نظر و تحقیق، مطالبی را ارائه نماید و فضلا و طلاب آنها را گردآوری نمودند حاصل تلاش و کار و تدریس، تالیف کتاب «جواز اجتماع الامر و النهی» بود که در سال (۱۲۶۰ ق.)، به پایان رسید. ۲ - ساختارکتاب، با حمد و ثنای خالق هستی آغاز گردیده است و دارای چند مقدمه می‌باشد، ولی بدون اینکه عنوان مقدمه را ذکر نماید. مؤلف، در ابتدا مطالبی پیرامون مسئله جواز اجتماع امر و نهی بیان کرده و سپس برای ادامه مطالب، ده تنبیه را آورده است و هر یک را به طور کامل شرح داده است. در پایان، مؤلف، یک تذنیب را در مورد مسئله اجاره بیان نموده و به توضیح آن پرداخته است. مؤلف، مطالب را با ذکر ادله مورد نیاز شرح داده است و نوع گفتار و نوشتار کتاب شیوا و رسا و در عین حال متقن و استوار می‌باشد. ۳ - گزارش محتوامؤلف، پس از حمد و ثنای خداوند متعال و قبل از شروع مباحث اصلی، مقدماتی را ذکر می‌نماید و آنها را شرح می‌دهد؛ برخی از مقدمات مزبور عبارتند از: ۱. آیا مسئله جواز اجتماع امر و نهی، یک مسئله اصولی است یا کلامی؟ در این زمینه اقوال علما را بیان می‌کند و خود قائل به اصولی بودن مسئله می‌باشد و برای اثبات این مطلب دلایلی رابیان می‌کند؛ [۱]
مجموعة الرسائل الأصولية (جواز اجتماع الامر و النهى و مقدمة الواجب و...)، سید محمد کاظم یزدی نجفی، ج۱، ص ۲.
۲. تحقیق پیرامون کلمه اجتماع در مسئله جواز اجتماع امر و نهی و تعریف آن از نظر لغت و اصطلاح و بیان اقوال علما؛ ۳. تحقیق پیرامون فرق بین اقسام امر و نهی و جریان نزاع در امر و نهی تخییری؛ ۴. بحث در مورد کلی طبیعی و وجود آن در خارج. بعد از اتمام مقدمات، مؤلف، مطالب اصلی را آغاز می‌نماید و به شرح و توضیح مباحث ذکر شده می‌پردازد. ۴ - عناوین مورد بحثشروع و آغاز مسئله جواز اجتماع امر و نهی، بیان اصل در مسئله، ثمره مسئله، تحقیق در مورد جواز اجتماع امر و نهی، ذکر پنج دلیل برای قول به جواز اجتماع امر و نهی، استدلال بر جواز اجتماع با عبادات مکروه (مقصود از مکروه قلت ثواب می‌باشد)، مبحث اجتماع وجوبین و اجتماع وجوب و استحباب، استدلال با تداخل اغسال، در بیان دلیل کسانی که اجتماع را ممنوع می‌دانند (مانند اینکه اجتماع امر و نهی، مستلزم اجتماع ضدین می‌باشد که محال است)، بیان دلیل مفصل بین عقل و عرف (که می‌گوید: اجتماع، عقلا جایز است نه عرفا). ۵ - تنبیهات کتابمؤلف، پس از بیان این مباحث، مطلب را با ده تنبیه ادامه می‌دهد و به پایان می‌رساند. چند تنبیه مهم که در کتاب ذکر شده است، عبارت است از: ۱. عدم فرق بین توصلیات و تعبدیات در عدم جواز اجتماع بنا بر قول به آن؛ [۲]
مجموعة الرسائل الأصولية (جواز اجتماع الامر و النهى و مقدمة الواجب و...)، سید محمد کاظم یزدی نجفی، ج۱، ص ۱۲۸.
۲. عدم فرق در مسئله بین دو واجب نفسی و دو واجب غیری و دو واجب مختلف؛ ۳. بیان جواز اجتماع امر صوری و نهی واقعی و بر عکس؛ ۴. در مورد کسی که در زمین غصبی واقع شده است. ۶ - بحثی در مورد اجارهمؤلف، در نهایت یک تذنیب در مورد مسئله اجاره و زمانی که اجتماع امر و نهی در اجاره صورت می‌گیرد، بیان می‌کند و می‌گوید: کسی که عملی را که به واسطه اجاره بر او واجب شده، به صورت حرام انجام بدهد (مانند کسی که برای خالی کردن دست شویی مسجد اجیر شود و کار را با وسیله غصبی به انجام رساند)، بنا بر ممنوع بودن اجتماع، مستحق اجرة المسمی نمی‌باشد. [۳]
مجموعة الرسائل الأصولية (جواز اجتماع الامر و النهى و مقدمة الواجب و...)، سید محمد کاظم یزدی نجفی، ج۱، ص ۱۷۱.
۷ - وضعیت کتابکتاب، فاقد فهرست مطالب و پاورقی می‌باشد. ۸ - پانویس
۹ - منبعنرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب اصولی شیعه
|